Lengua Wayunaiki

A´yataashii waya namüin naa ¨laülaashiikana saa´u mma(estado) süpüla aainjaa wane akuaippa so´u wane´ewai kashi namüin naa a´yataashiikana, akumajuushi so´u tü juyakat 2010. Anüü sukuaippa tü ke´ireekat waa´in: awalaajünajatka aka:

Atüjaane aa´ulu sukuaippa a´yataale a’yataanakat alu´u, süpüla suwalaajüin tü aapünakat kashiwai namüin naa a´yataashiikana naa a´yataakana sulu´u tia a´yataaleekalüirua sulu´ukat mma tü ekeraajakat sümaa tü achuntünakat maa aka ouyase tü e´itaanakjat sünain yaawain natüma naa laülaashiikana sünain alu´watawaa.

Otta sünajünüinjatüin aa´u je saa´innüin süpüshua´a maalia, tü awalaajünajatkat sümüin fiscalia tü aa´inmajakat sukuaippa tü nneet awalaajünajatka aka tü e´itaanakat sünain yaawain natüma naa laülaashiikana sünain alu´wataaa süpüla anainjatüin tü walaashikat namüin naa a´yataashiikana sulu´u wane a´yataale miyo´u otta a´yataale sulu’u tu mma mülo'usükat,¨Colombia¨ otta naa awalaajünakana sünain wane a´yatawaa ne´e eeinjatia tia walaashikat namüin, tü a´yataale miyo´usükat tü empresa münakat otta tü wane a´yataalee Shiimüin, kojutu eekai awalaajüinjatüin namüin wane´ewai nakua naa a´yataashiikana wane asouktaa sulu´u.

Ke´ireesü waa´in aneein ma´in sukuaippa tü walaashikat sümaa lotüin sukuaippa, je eeinjatüin walaashi so´u tü ka´i e´itaanakat sünain yaawain natüma naa laülaashiikana sünain alu´watawaa je anainjatüin sukuaippa tü walaashikat namüin na a´yataashiikana.

Tü waa´inrajatkat naka naa wayuukana eeinjatü wane kamanewaa namüin, kojutüinjana. Kapülainjana, kajaalapü sünain asakaa nnojotsü jülüjüinjatüin waa´in nakuaippa müleka anale je nnojotle anain, anüü tü aa’innajatkat: süpüla aa´innaa tü kasa juchuntakat:

  • Aa´inraa sümaa saapünamaatüin süpüla saa´innüin tü kasa achuntünat.
  • Aapaanajat sünain aküjünaa sünain jamüin sukuaippa süpüla natüjaain saa´u, palajanalu´u, otta jülüjeein aa´inyüü naa wayuu nnojoliikana anain eekai matünain, masa´ain, tepichi tooloyuu otta jieyuu, jima´aliichen, jieyuu ipotnuu naa eekai nataralüin otta laülaayuu, naa shikiipü´üjanakana a´yatawaa naa wayuu shikiipü´üjanakana nouumain otta mushii´iya naa mapüshikana naa moutshiikana, süpüla shikiraajüin tü shi´ipajanakat tü ¨Articulo 13 de la constitución política de Colombia¨münakat.

Eeshii waya süpüla wanouktüin sukuaippa tü shapaakat atüma jia süpala wouunte erüin jümüin tü kasa juchuntakat nnojotsü kaliapalain tia jüpüleerua, nnojotsü che´ojaain kanüike´ejanain jia.